زهرا خندان /بی‌توجهی متولیان فرهنگی به ظرفیت خاص و ویژه‌ی دختران نوجوان در خلق جامعه‌ی مطلوب«الهه...! الهه! داره تانک میاد. بیا اینور... تانک نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود، خواهر کوچک دستش را از دستان مهری جدا می‌کند و زنی که آنجا بود، خواهر را به سمت جدول پرت می‌کند تا مبادا زیر تانک بماند. مهری، دختر سیزده ساله، زل زده به تانک، نمی‌داند چه باید بکند، نفسش به شماره افتاده و تانک به سرعت از رد می‌شود. تانک یکهو می‌پیچد سمت خیابان پهلوی؛ چند زن که نتوانستند فرار کنند، فریادهای جمعیت بلند می‌شود:
نرو، نرو، لهش کردی...
مهری ناگهان متوجه می‌شود، لباس دختر هم‌سن‌وسالش به تانک گیر کرده و با تانک کشیده می‌شود... پدرش همیشه می‌گفت:
تا وقتی زنده‌ای باید به همه کمک کنی. این باور سبب شد بدود سمت تانک برای نجات دختر، تلاشش را می‌کند اما لباس دختر بدجور به تانک چسبیده، مهری لباس دختر را گرفته بود و دنبال تانک می‌دوید...»
کات...
این صحنه، می‌تواند صحنه‌ی هیجان‌انگیزی از آغاز یک فیلم، سریال یا پویانمایی باشد. فیلمی که ویژه‌ی دختران نوجوان است. خلائی که در هنرهفتم به شدت دیده می‌شود، نوجوانان همواره در حاشیه‌ی فیلم‌سازی‌ها بوده‌اند. فیلم‌هایی چون «منطقه پرواز ممنوع»، «یدو»، «آن بیست و سه نفر» و «تنهای تنهای تنها» گام‌هایی بلند در جهت هویت‌سازی نوجوانان بوده‌اند، این‌ها مثال‌های انگشت‌شماری هستند در بین فیلم‌های طنز و البته آبکی که به اسم نوجوانان در حال پخش است. اما متاسفانه فیلمی که نقش اصلی آن یک دختر نوجوان باشد و بتواند در خلق آرمان و هویت دختران نوجوان ما موثر باشد، دیده نشده است مگر پویانمایی «شاهزاده‌ی روم» که با اغماض می‌تواند در این دسته‌بندی قرار گیرد. مجموعه‌های «دنیای شیرین دریا» و «دنیای شیرین» مجموعه‌های موفقی در تصویرسازی دنیای پر اُمید نوجوانان بوده‌اند اما تولیدات آن‌ها به دهه هفتاد برمی‌گردد. ممکن است مجموعه‌های «نیکان» یا «کیمیا» بنظرتان بیاید! مجموعه‌ی «نیکان» که تصویر ابتری از نقش متعالی یک دختر در جریان‌سازی ارائه داده است، «کیمیا» هم به طور خاص و ویژه به دوره نوجوانی بها نداده است. سینمایی «فراری» هم که یک دختر نوجوان نقش محوری آن را دارد، به معضلات اجتماعی قشر خاصی از دختران که احتمالاً تعدادشان هم زیاد نباشد پرداخته، که این نوع پرداخت‌ها به علت عدم توانمندی در هویت‌بخشی به این قشر و نداشتن دورنمایی از ظرفیت زیاد دختران نوجوان، تنها به تلنگری برای والدین و مسئولین مربوطه محدود می‌شود؛ البته اگر در میان حجم بالای سیاه‌نمایی‌های آن، تلنگری قابل رویت باشد! مثال‌های این‌چنینی از فیلم‌های ساخته شده ابداً برای آنچه باید در جامعه عهده‌دار شوند، کافی نیستند.
جنگ ترکیبی سال ۱۴۰۱ نشان داد که چقدر از ظرفیت نوجوانان دختر در جامعه غفلت شده است. ظرفیتی که هالیوود به ویژه در قسمت پویانمایی از آن بسیار بهره برده است. سریال«ونزدی» یک سریال دخترانه با اهداف تمدن مادی است که در هویت‌بخشی جهانی هم موفق بوده است. پویانمایی‌های «قرمز شدن: TURNING RED ۲۰۲۲» که هنرمندانه بلوغ یک دختر نوجوان را به نمایش درمی‌آورد و گستاخی‌های حاصل از این سن را به نفع جامعه‌ی خودمحور سوق می‌دهد. «پیل: Pil ۲۰۲۲» که در آن دختربچه‌ای یتیم می‌تواند با جسارت و دانایی یک شهر را نجات دهد و شهر را جایی بهتر برای زندگی عدالت محور کند. «افسون: ENCANTO ۲۰۲۱» پویانمایی موسیقی‌محور و شادی که نشان داد قدرت یک دختر به داشتن جادو و موهبت نیست بلکه با جریان محبت می‌تواند هستی را با خود هماهنگ کند. «درون و بیرون:INSIDE OUT ۲۰۱۵» از تحولات درونی یک دختر که متناسب با موقعیت‌های بیرونی است حرف می‌زند و راه مدیریت هیجانات را می‌آموزد.
«موآنا: Moana ۲۰۱۶» و «رایا و آخرین اژدها: RAYA and THE LAST ORAGON ۲۰۲۱» هرکدام نقش ویژه‌ی یک دختر در حل مشکلات کلان اجتماعی را به تصویر می‌کشد.
البته این تنها قسمتی از تلاش‌های تمدن غرب برای فرهنگ‌سازی و به تسلط درآوردن قدرت‌های دختران جوان است. موضوع داشتن برای ساخت یک فیلم‌نامه بسیار مهم است و چه موضوع نابی است «شهیده مهری زارع» دختری سیزده ساله که در خانواده‌ای با سطح درآمد پایین اما مومن بزرگ شده و بسیار مورد محبت پدر بوده و درست تربیت شده است. دختری که برای خود تحلیل وقایع داشته و البته گستاخی‌های نوجوانی را هم دارد. زیرمتن این موضوع، وقایع سال پنچاه و هفت در شهر مشهد است، که می‌توان از آن برای بالا بردن اطلاعات و روایت تاریخ معاصر کمک گرفت، خلائی که در فیلم‌سازی از وقایع قبل از انقلاب نیز دیده می‌شود، اهم فیلم‌های این دوره با محوریت منافقین است. در فیلم‌هایی چون «معمای شاه» و «در چشم باد» خلأ نبود روایت از سایر شهرها در آن دیده می‌شود. قابل توجه مسئولین فرهنگی، سازمان‌ها و نهادهای سینمایی کشور این موضوع ناب که کتاب «دختران هم شهید می‌شوند» روایتگر آن است، اگر به تولید و ساختی در تراز فیلم «آن بیست و سه نفر» و با تبلیغاتی مانند فیلم «منطقه پرواز ممنوع»، در هویت‌بخشی دختران موثر خواهد بود و اثری ماندگار خواهد شد.
