مستند «دیوانگی»
کارگردان: صدرا علی‌بک
تهیه کننده : محمدصادق باطنی
حلقه مفقوده‌ی مسئله محوری
فیلم مستند دیوانگی که این روزها در حال اکران عمومی‌ است از جمله مستندهای اکران شده در چهاردهمین جشنواره سینما حقیقت و همچنین به عنوان پرمخاطب‌ترین فیلم مستند جشنواره عمار نیز شناخته شده است.
دیوانگی با یک سوال کوچک و تکراری آغاز می‌شود اما پا را فراتر از درجا زدن و تکرار مکررات گذاشته است. این سوال به مسائل مهم و اساسی دیگری منجر می‌شود که در زمره مسائل حائز اهمیت بسیاری از جوانان است.
فیلم با روایت طنزگونه و جذابی آغاز می‌شود و مخاطب را تا پایان با خود همراه می‌کند اگرچه در میانه آن کمی با کندی پیش می‌رود اما در بخش پایانی روند ابتدای فیلم را پی می‌گیرد. خلاقیتِ هشتگ‌گذاری از ویژگی‌های خوب دیوانگی است که موجب دسته‌بندی بهتر مباحث در ذهن مخاطب خواهد شد.
محمد صادق رتبه دوم کنکور ریاضی‌ست و در دانشگاه شریف مشغول به تحصیل در رشته مهندسی کامپیوتر است. او همچون بسیاری از دانشجویان، پس از ورود به دانشگاه دچار نوعی پوچی و سردرگمی شده و به دنبال یافتن پاسخ برای سوالات خویش است. در این میان به سراغ افراد مختلفی از دانشگاه، خانواده‌ها، مدیران موفق شرکت‌های استارت‌اپی، افرادی که پذیرش از دانشگاه‌های خارجی داشتند و افرادی که به نوعی در خلاف جهت انتظار جامعه و در راستای علاقمندی‌های خود حرکت کرده اند، می‌رود. محمد صادق همچون بسیاری از جوانان با گزینه‌های متفاوتی روبروست؛ ترک وطن، شروع کسب و کار، کشف استعداد و رفتن به سمت علاقه‌های فردی. او بدنبال انتخاب مسیر صحیح است و جستجوهایش برای یافتن آن، علاوه بر ایجاد دغدغه در مخاطبِ عام، منجر به طرح مسائل مهمی در بخش آموزش کشور می‌شود. چرایی اینکه، نظام آموزشی افراد را به سمتی سوق می‌دهد که عموما موفقیت را در رشته و دانشگاه خوب و نهایتا شغل ثابت و پردرآمد ببینند؟ و به موضوعات مهمی چون اثرگذاری، ساختن کشور و پیشرفت، اساسا فکر هم نکنند!؟
این مستند با طرح یک سوال از جامعه نخبگان آغاز می‌شود، اما مخاطب حقیقی آن همه افراد جامعه هستند و مفاهیمی که در آن بیان می‌شود جریان زندگی تک‌تکِ افرادی است که به‌دنبال حس مفید بودن هستند.
وجه تمایز دیوانگی با بسیاری از مستندهای چالشی و انتقادی، توجه به ریشه مشکلات و طرح موضوعِ مسئله‌محوری‌ست، موضوعی که عدم توجه به آن، ریشه بسیاری از معضلات کنونی آموزش و پژوهش کشور است.
این موضوع مهم در بخش پایانی مستند مطرح شده و در صحبت‌های تعدادی از افراد به آن پرداخته می‌شود‌. با بیان معضلِ عدم توجه به مسئله‌محوری؛ چالش‌های مترتب بر آن نیز از زبان افرادی که در فیلم با آنان گفتگو شده، مطرح می‌شود و در برخی موارد، راه‌حل نیز ارائه می‌شود.
فیلم حکم بر ماندن در کشور و یا ترک وطن صادر نمیکند اما گزاره‌هایی که از زبان شخصیت‌های مستند مطرح شده، امکان سنجش عقلی و دید کلی به مخاطب می‌دهد تا حداقل به گزینه‌های مختلف بیاندیشد.
مستند دیوانگی رمز پیشرفت کشور را دیوانگی جوانان و دلسوزان این آب و خاک می‌داند؛ کلنجار دیوانه‌وار با مشکلات، تحمل و تاب‌آوری در مقابل آنها و شجاعت در ناملایمات زندگی، که انسان را زنده نگه می‌دارد و کشور را می‌سازد.
جای خالی مستندهایی همچون دیوانگی که مشکلات واقعی جامعه را روایت کنند، در بین فیلم‌های مستند امروزی که محتوای بیشترشان به ناامیدی مطلق و سیاه‌نمایی از افراد و جامعه ختم می‌شود، بسیار محسوس است.
روبش را در پیام‌رسان‌ها دنبال کنید
@irwipe