سهرابی مدیرکل نظارت بر عرضه و پخش سازمان سینمایی در برنامه تلویزیونی هفت؛ما در اخلاق در سینما موفق بودیم. برنامه تلویزیونی هفت این هفته میز پرونده ویژه خود را به موضوع بررسی «کارنامه سه‌ساله» سازمان سینمایی دوره اخیر با حضور روح‌الله سهرابی اختصاص داد.
به گزارش روبش و به نقل از اداره کل روابط عمومی سازمان سینمایی، روح‌الله سهرابی در ابتدای این برنامه بیان کرد: سیر نزولی سینما قبل از کرونا در چرخه اقتصاد شکل گرفت و کرونا به آن شدت بخشید. درواقع هم به لحاظ محتوایی و هم فنی، ساختاری تکراری حاکم بر سینما بود. باید بگویم که ما در ابتدای کارمان یک سینمای ورشکسته را تحویل گرفتیم. به شکلی که هر هفته با عده‌ای مواجه بودیم که می‌خواستند سینمایشان را تغییر کاربری بدهند. من در آن زمان ادعا کردم که سال آینده عدد ۱۵۰۰ میلیاردی و سی‌میلیون مخاطب را تجربه خواهیم کرد و کسی باور نمی‌کرد.
وی ادامه داد: همچنین سینماها به بانک‌ها، پرسنل و حتی ادارات گاز و برق و … بدهکار بودند. متاسفانه اوج گیری ما با ناآرامی ۱۴۰۱ مواجه شد و این در راهبرد ما سکته‌ای ایجاد کرد. در آن شرایط هیچ کدام از سینماگران این ریسک را نمی‌کردند که فیلم‌هایشان را روی پرده بفرستند چون در جامعه عده ای جو تحریم را دامن می زدند و اصرار داشتند که سینما باید تحریم شود. در این وضعیت ما فیلم‌هایی که پایان اکرانشان اعلام شده بود؛ از جمله «انفرادی» را دوباره اکران کردیم.
این مدیر سینمایی بیان کرد: در شرایط یاد شده ما با برخی سینماگران وارد قرارداد شدیم چون فکر می‌کردیم می‌توانند عده‌ای را به سینما برگردانند. ما در این قرارداد کف فروش را هم برای آنها تضمین کردیم. این سینماگران جاده صاف کن فیلم‌های بعدی شدند. حتی در نوروز ۱۴۰۲ عده‌ای همچنان نگران اکران فیلم‌ها بودند از جمله تهیه‌کننده فیلم «فسیل»؛ درست است که ما به آنها تضمین کف فروش ندادیم ولی تضمین دادیم که فیلم را روی پرده نگه خواهیم داشت
سهرابی در ادامه گفت: خواهش ما باعث شد تهیه کنده «فسیل» در آن زمان فیلمش را اکران کند. درواقع ما سطح توقع و نگاهمان را از اجرای صد در صدی بندها و مواد قانونی آیین‌نامه تقلیل دادیم. البته اینگونه نبود که «فسیل» یک سال تمام روی پرده باشد، ما بعد از ۶ ماه اکرانش را محدود کردیم. بعد از آشتی مخاطب با سینما دوباره به رویکرد اصلی خود به آیین نامه بازگشتیم. ما از منفی چند میلیارد به ۱۳۰۰ میلیارد فروش رسیدیم.
در سه ماهه سال جاری حدود ۹ میلیون مخاطب داشته ایم
وی اضافه کرد: امروز، در کمتر از سه ماه نخست امسال ۸ میلیون و ۵۰۰ هزار مخاطب به تماشای فیلم‌ها نشسته‌اند. من مدعی‌ام که این شکل از صعود تکرار نخواهد شد. اگر همین روند تا آخر سال ادامه‌دار باشد ما به آمار چهل میلیون مخاطب خواهیم رسید که این آمار از دهه ۶۰ بی‌سابقه بوده است.
به سینما باید ملی نگاه کرد
سهرابی ضمن یادآوری این موضوع که اصلی‌ترین مولفه این مساله، قشری نگاه نکردن به سینماست، بیان کرد: به سینما باید ملی نگاه کرد. مخاطبان سینمای ما دایره‌شان وسیع‌تر از افرادی است که مدعی سینمای متفکر هستند. به عبارتی سینمای متفکر به شکل نمونه‌ای در دل سینما می‌تواند رشد کند. البته که شما نماینده ژانرهای متعدد را در سبد تولیدات سینمایی می‌بینید؛ این به معنای تمرکز زدایی از تفکر خاص و رسمیت بخشیدن به همه سینما است.
باری روی دست مدیران بعدی نگذاشته‌ایم
این مدیر سینمایی ادامه داد: ما تسلیم نگاه تحقیر به سینمای کمدی و بیانیه‌نویسی‌ها نشدیم. متاسفانه در حال حاضر گنگی و بلاتکلیفی در ذهن فیلمسازان اجتماعی ایجاد شده است. باید بگویم که طبق آمار ما ۳۰۱ تقاضای پروانه ساخت داشتیم که به ۲۱۶ مورد پروانه ساخت داده‌ایم. در کنار این تاکید همیشگی وزیر فرهنگ و خود آقای خزاعی رئیس سازمان سینمایی این بود که در این دوره به هیچ عنوان، فیلمی توقیف نشود. این اولین دوره در شورای پروانه ساخت سینمایی است که اگر افرادی فیلمنامه‌شان به مشکل می‌خورد، امکان حضور در شورای ساخت را دارند و می‌توانند از متنشان دفاع می‌کنند. این موضوع موردی نیست بلکه به یک رویه تبدیل شده است. ما جلساتی داشتیم که عوامل سه پروژه از فیلمشان دفاع کرده‌اند و شورا هم نظرش برگشته و تصمیمات اصلاحی گرفته شده است. وقتی این سازوکار برای صدور پروانه ساخت ایجاد شده بسیار طبیعی است که در مرحله پروانه نمایش با کمترین مساله مواجه خواهید بود.
با افتخار می گویم حتی یک‌فیلم توقیفی نداریم
وی افزود: روزی که اداره کل نمایش را تحویل گرفتم بیش از ۵۰ فیلم سینمایی توقیفی یا بلاتکلیف داشتیم. همه می‌دانند که خیلی از سرمایه‌گذاران به دلیل توقیف فیلم‌ها از سینما رفته‌اند چون تضمینی نداشته‌اند اما الان تضمینی هست چرا که عالی‌ترین مقام سینمایی کشور اعلام می‌کند که مطلقاً در این دوره فیلمی توقیف نخواهد شد.
امروز من می‌توانم با افتخار اعلام کنم که ما حتی یک فیلم توقیفی نداریم و باری روی دست مدیران بعدی نگذاشته‌ایم. من معتقدم که طولی نمی‌کشد که سرمایه‌گذاران به اعتبار پروانه ساخت پی می‌برند و با اطمینان خاطر و خیال راحت سرمایه‌گذاری را شروع می‌کنند.
فعلا امکان حذف پروانه ساخت نیست
روح‌الله سهرابی درباره حذف پروانه ساخت بیان کرد: به دلیل ظرفیت سینما و سالن‌ها در کشورمان، امکان رفتن به سمت حذف پروانه ساخت وجود ندارد چون امکان اکران فیلم در عرض و انتخاب را نداریم. من معتقدم که با آمدن هوش مصنوعی طی سال‌های آینده خیلی از موضوعات و موانع الان مرتفع می‌شود. در نتیجه نظارت با این شکل غیرممکن و تولید هم دست‌خوش تغییر می‌شود و سینماگر و حاکمیت به یک تعریف جدیدی برای تعامل باهم نیاز دارند. اما در حال حاضر و با این آیین‌نامه و قواعد، حاکمیت وظیفه تنظیم‌گری و مراقبت از سینما را بر دوش سازمان سینمایی و مدیران سینما گذاشته است.
وی ادامه داد: اینکه تهیه‌کنندگان برای حذف پروانه ساخت موافقت نمی‌کنند به ظرفیت و ذائقه مخاطب برمی‌گردد. فرضا اگر شورای پروانه ساخت از ساحت سینما حذف شود همه سینماگران به سمت اقتصاد سینما می‌روند. در حال حاضر ذائقه جامعه ما کمدی است و با این کار در واقع به نوعی مرگ سینمای متفکر کلید می‌خورد.
بهروز افخمی در ادامه این بخش بیان کرد: از نظر من در سال‌های آینده ممکن نیست که شما پروانه ساخت را حفظ کنید مگر برای فیلم‌هایی که می‌خواهند در سینما نمایش داده شوند. همین الان ساختن فیلم بدون پروانه ساخت و پای کامپیوتر کاملاً امکان پذیر شده و تا یک سال دیگر ترس خیلی‌ها از این کار می‌ریزد. من معتقدم که با توجه به استعداد جوانان ما در سینما ما سالانه با ۲۰۰ تا ۴۰۰ فیلم داستان‌گوی خوب روبرو خواهیم بود که حتی ممکن است قابلیت نمایش روی پرده را هم داشته باشد. البته که ممکن است تقریباً همه سالن‌ها به وسیله فیلم‌های کمدی پر شوند اما می‌توان از نمایش آنلاین و سینما فرهنگ در این راه بهره برد.
هوش مصنوعی به زودی فضای سینما را تغییر خواهد داد
سهرابی اظهار کرد: هوش مصنوعی قطعاً فضای سینما و همه صنوف مرتبط با هنر و فرهنگ را تغییر خواهد داد. من به یاد دارم در دوره ورود دیجیتال و حذف نگاتیو هم همین حرف‌ها بود که نظارت معنا و مفهومی ندارد. اما در نهایت نظارت به دلیل تعمیم امنیت‌شغلی سینماگرها و ایجاد توازن در تولید، پخش و عرصه ادامه یافت.
روح‌الله سهرابی درباره فیلم‌های «شوالیه سیاه»، «کاباره» و «کیک محبوب من» بیان کرد: فیلم‌های «شوالیه سیاه» و «کاباره» هیچوقت موفق به دریافت پروانه ساخت نشدند. فیلم «کیک محبوب من» پروانه ساخت گرفت و ما حتی در جلساتمان با عوامل فیلم پرونده قضایی و محدودیت فعالیتشان را پیگیری کردیم تا موانع برطرف شوند و بتوانند فیلم تولید کنند. در واقع ما حسن نیت‌مان را به این دوستان ثابت کردیم و به آنها اعتماد کردیم؛ اما علیرغم اطمینان خاطر ما این اتفاق نیافتاد. هرچند در آن ایام حرف و حدیث بی‌حجابی فیلم مطرح شد و ما به آنها تذکر مکتوب دادیم که اگر چنین اتفاقی بیافتد تبعاتش با عوامل تولید است، منتهی زیر بار این حرف‌ها نرفتند تا اینکه در رسانه‌ها معلوم شد که مغایر با تعهدها پیش رفته و کار را تولید کرده‌اند.
سهرابی بیان کرد: شاید چند سال بعد اصل این ماجرای پروانه ساخت منتفی شود اما من می‌خواهم بگویم به دلیل محدود بودن سینمای ما و محدودیتمان در ظرفیت اکران، و پروانه ساخت، مراقبت در تولید لازم است. به خصوص برای افرادی که می‌خواهند به شکل حرفهای در سینمای ایران فعالیت کنند.
سینما فقط سرگرمی نیست
وی در پاسخ به اینکه باید پروانه ساخت برداشته و تنها به پروانه نمایش اکتفا کنیم؟، گفت: در این صورت ما به ژانر خاصی که نه در جهت سینما بلکه در جهت ذائقه مردم است، می‌رسیم. طبیعی است که مردم سینما را سرگرمی می‌دانند اما سینما فقط سرگرمی نیست و می‌توان به عنوان محصولی که رسالت تربیتی دارد، تعریفش کرد.
سهرابی درباره ساخت سالن‌های سینمایی در این دوره بیان کرد: ما ۵۳۰ سالن سینما را تحویل گرفتیم. امروز تعداد سالن‌های ما به ۹۰۰ رسیده است. این آمار در یک بازه زمانی سه ساله بی‌سابقه بوده است. علیرغم چنین شتابی در توسعه زیرساخت سینمایی باز هم به عنوان مسئول بخش اکران مشکلات عدیده این عرضه را می‌بینم لذا فیلتر پروانه ساخت را برای مراقبت از کیفیت سینما لازم می‌دانم. ما اثبات کردیم که می‌توان از سینما مراقبت کرد و سینما را به سمتی برد که خانواده با خیال راحت به تماشای فیلم بنشینند و حتی رکورد اقتصاد سینما را هم زد. در واقع ما با این مراقبت‌ها رکورد سینما را هم می‌زدیم و ماهی نبود که رکورد جدید ثبت نکنیم. ما به بحث اخلاقی فیلم‌ها و جنسی بسیار اهمیت دادیم و به نظرم موفق هم بودیم.
در این دوره فیلمی از پرده پایین کشیده نشد
وی افزود: در این دوره چیزهایی که سینماگر و تماشاگر نمی‌داند و نمی‌بیند این است که ما فیلمی روی پرده داشتیم که مردم شهرستان برایش تجمع و تظاهرات کردند اما به دلیل تعهد بسته شده آن فیلم را روی پرده نگه داشتیم.
سهرابی عنوان کرد: در برنامه‌های انتخاباتی وقتی یک کارشناس فرهنگی با نامزد انتخاباتی که از مسئولان قبلی سینما بوده صحبت می‌کند، توقع دارم که رعایت انصاف را داشته باشند. در دوره‌ای که هم فیلم اجتماعی هم سینمای کمدی رکورد را زده است و این مساله نشان می‌دهد که ریل‌گذاری و راهبرد درست بوده است.
این مدیر سینمایی ادامه داد: باید بگویم بخشی از ایراد ما از فروش نجومی کمدی‌ها بود. ما اگر فروش کمدی‌ها را تا ۲۰-۳۰ میلیارد حفظ می‌کردیم آن‌وقت فروش ۲-۳ میلیاردی آنها خیلی مفهوم داشت. وقتی فروش بعضی فیلم‌های ما به ۳۰۰ میلیارد رسیده، طبیعی است این موضوع کسی را که ۱۰ میلیارد فروش داشته است، ناراضی کند. ما نباید فراموش کنیم دو سال قبل اگر فیلمی ۱۵ میلیارد می‌فروخت به عنوان فیلم موفق از آن یاد می‌شد. من از دوستانی که تریبون دارند، می‌خواهم جانب انصاف را رعایت کنند تا مدیر بعدی به این فکر نکند که اگر صدبار رکورد سینما را بشکند باز کسی هست که وضعیت سینما را بغرنج اعلام بکند.
سازمان سینمایی ماموریت غیرممکن را ممکن کرد
سهرابی درباره افراد ممنوع‌الکار سینما بیان کرد: من می‌خواهم درباره بخشی از سینما صحبت کنم که ممنوع‌الکار بودند؛ چه جلوی دوربین و چه پشت دوربین. سازمان سینمایی یک ماموریت غیرممکن را ممکن کرد و سعی دارد با نشست‌های فرسایشی و نفس‌گیر با مراجع قضائی و ارگان‌های مختلف بسیاری از آنها به کار برگرداند.
سهرابی درباره قاچاق فیلم‌های «شب داخلی دیوار» و «جنگ جهانی سوم» و اکرانشان بیان کرد: پروانه نمایش «جنگ جهانی سوم» در دوره ما صادر شد و مسیر موفقی را هم طی کرد. ما همواره در تعامل با فیلمسازان می‌گوییم، زمانی که شما نسخه فیلم را در اختیار دبیرخانه خارج از کشور، پلتفرم‌های خاص برخی کشورها یا سیستم سینمایی آن کشور می‌گذارید، منتظر برخی این اتفاقات باشید. چون هر دو این فیلم‌ها که قاچاق شدند منشا آنها خارج از کشور بود. «جنگ جهانی سوم» پروانه نمایش داشت و قرار بود یک هفته بعدتر از این اتفاق روی پرده برود. «شب داخلی دیوار» برای پروانه نمایش بازبینی شده بود اما هنوز به جمع‌بندی نرسیده بودیم. در پایان این را بگویم که بی سابقه است که یک مدیر سینمایی در طول فعالیت به ۳۰ استان مختلف کشور سفر کند. به بیش از ۸۰ شهرستان برود و از نزدیک به مشکلات آنها بپردازد. در این دوره بیش از ۵۵ فیلمساز اول و ۴۰ تهیه کننده اول حرفهای به سینمای کشور معرفی و وارد شدند.
مدیرکل نظارت بر عرضه و پخش سازمان سینمایی در یک جمع بندی کلی عنوان کرد: سالن‌های سینما به نهصد سینما از پانصد سینما در سه سال افزایش یافتند. اعتماد خانواده‌ها به فیلم‌های ایرانی برگشت و مردم با سینما آشتی کردند. بنا به عهدی که بسته ایم پای مجوزهای صادره قاطعانه ایستاده ایم. به ممنوع‌الکاری هنرمندان پایان دادیم.
با پانصد و سی سالن، مدیریت سینما را تحویل گرفتیم که برخی هم از رده خارج بودند و فعالیت نداشتند و امروز به ۹۰۰ سالن سینما در سه سال رسیدیم که این شتاب در توسعه زیرساخت سینمایی بی‌سابقه است. هنوز هم البته عرضه و تقاضا نسبتی ندارند. ما در این سه سال نشان دادیم می‌توان از هم، سینما مراقبت کرد که خانواده بتوانند کنار هم فیلم ببینند و هم رکورد فروش زد.
ما فیلم بر پرده داشتیم، در شهرستان علیه فیلم تجمع شد اما ما براساس عهدی که بستیم تمام قد پای مجوز ایستادیم. از وزیر تا رییس سازمان سینمایی از مجوزها دفاع کردیم.
