زهرا تیمورینژاد /در سال ۲۰۰۲ انجمن فیلم انیمیشن بینالمللی(ASIFA)، ۲۸ اکتبر (۶ آبان) را روز جهانی انیمیشن(IAD) نامید؛ درواقع این تاریخ بزرگداشت نخستین نمایش عمومی تئاتر اپتیک «امیل ریناد» در موزه گروین در پاریس در سال ۱۸۹۲ است. اگر چه تصاویر کوزه سفالی کشف شده از شهر سوختهی زابل (با قدمت ۵۰۰۰ساله) لقب اولین انیمشن جهان را به خود اختصاص داده، اما امروزه آنچه عموم مردم به عنوان انیمیشن میشناسند فیلمها و کارتونهاییست که موجبات سرگرمی را برای کودکان و حتی بزرگسالان فراهم میکند. هنر انیمیشن به عنوان صنعتی سرگرمکننده و پولساز، علاوهبر تاریخچهای طولانی، تکنیکهای متفاوتی در شیوهی تولید و اجرا دارد که میتواند وسیلهای برای رسیدن به اهداف آشکار و پنهان شرکتهای سازنده و حامیان آن باشد.
«سفید برفی و هفت کوتوله» محصول ۱۹۳۷ شرکت والت دیزنی، اولین فیلم سینمایی بلند به شیوه انیمیشن بود؛ فیلمی سرگرم کننده و جذاب برگرفته از یک داستان عامه پسند. این روال برای سالها ادامه پیدا کرد و اکثر انیمیشنها براساس داستانهای سرگرم کننده، آموزنده و مناسب دنیای کودکان ساخته میشد. اما به مرور صحنههایی با بدآموزیهایی وارد انیمیشنها شد؛ صحنههایی اروتیک و یا خندهدار که به طبع میزان مخاطب و فروش انیمیشنها بالاتر میبرد. پساز آن محتوای انیمشینها هدف قرار گرفت و انیمیشنهایی تولید شد که از نظر محتوا مناسب کودکان نبود و حتی در مواقعی جهانبینی آنان را تغییر میداد (انیمیشنهایی نظیر عروس مرده، هیولا در پاریس، کورالین، هورتون صدایی میشنود و...). برخی انیمیشنها نیز بر این اساس تولید شدند تا در ناخودآگاه کودکان سیاهی و پلیدیها را زیبا جلوه دهند، با این مضمون که حتی شرارتها نیز میتوانند خوب و بامزه باشند! (انیمیشنهای منِ شرور، کارخانه هیولا، هتل ترانسیلوانیا و...). اما در سالهای اخیر کار بهجایی رسیده که شاهد ورورد انحرافات اخلاقی و جنسی به انیمیشنها هستیم، انحرافاتی که دنیای پاک کودکان را نشانه گرفته است.
دیزنی، پیکسار، دریم وُرکس، ایلومینیشن، بلو اسکای، سونی پیکچرز، نتفیلیکس و بسیاری دیگر از شرکتهای انیمیشنسازی بیشاز آنکه ما تصور کنیم وابسته به سیاست و وسیلهای برای رسیدن به اهداف به اصطلاح ابَرقدرتها هستند.
اما در این میان سوالی که از سوی برخی والدین پیش خواهد آمد این است: «پس کودکان ما چه ببینند؟!» پیش از هرچیز باید گفت منفعت ندیدن برخی از این تولیداتِ مخرب به مراتب بیشتر از دیدن آن است، با این وجود اگر میخواهید فرزندتان برای چند ساعت سرگرم شود چند پیشنهاد برای شما داریم:
تولیدات انیمیشن مناسب کشور خودمان را در اولویت قرار دهید؛ چراکه حداقل با فرهنگ خودمان سازگار است و علاوه برآن چندین سال است صنعت انیمیشنسازی در ایران پیشرفتهای قابل توجهی داشته و به استانداردهای جهانی دست پیدا کرده است، بنابراین بهانهای برای بیکیفیت بودن آثار وجود ندارد. همراه فرزندتان انیمیشنهای مفهومی ببینید؛ بسیاری از انیمیشنهایی که به صورت مستقل و برای جشنوارهها تولید میشوند(به خصوص انیمیشنهای کوتاهِ بیکلام) از بار معنایی بالایی برخوردارند و قدرت تفکر و حتی قدرت تحلیل در کودکان را تقویت میکنند.
و در آخر قبلاز هرچیز، فارغ از هر نوع انیمیشن، شرکت و یا کشور سازنده آن، اول خودتان فیلم مورد نظر را ببینید و حداقل چند نقد درموردش بخوانید سپس آنرا برای فرزندتان نمایش دهید تا حداقل از محتوای آنچه فرزندتان میبیند آگاه باشید.